Bisiklet

Bisiklet, iki tekerlekli bisikletin gelişmesi sonucunda ortaya çıkmış bir spor dalıdır. Eğlence, ulaşım ve yarışma amacıyla bisiklet sürmenin giderek yaygınlaşması bisiklet sporunu daha da geliştirmişti. Ama bu yaygınlaşmada, bisikletin yeni gelişmelerle daha rahat ve kolay kullanılır bir araç haline gelmesinin de etkisi olmuştur.

Bisiklet kısa yolculuklarda kullanışlı ve ekonomik bir araçtır. Bisikletle yapılan günlük geziler ve tatil turları da çok eğlencelidir. Birçok ülkede turlarla ilgili bilgi sağlayan ve toplu bisiklet gezileri düzenleyen bisiklet kulüpleri  ve bireyler vardır.

Bisikletle yola çıkmadan önce, bisikletin kullanıma uygun durumda olup olmadığı kontrol edilmelidir. Güvenli ve keyifli bir sürüş için her zaman bisikletin temiz tutulması, işleyen bölümlerinin yağlanması, gerekli ayarların yapılması, lastikler iyice şişirilmesi ve hepsinden de önemlisi frenlerinin denetlenmesi gerekir.

Bisiklet profesyonel anlamda bir kaç katagoriden oluşmaktadır.

1 -Pist Yarışları

2 -Yol Yarışları

• Zamana Karşı
• Tek Günlük Yol Yarışları
• Turlar

3– Bisikletli Koşu Yarışları (Cyclocross)

4 -Dağ Bisikleti Yarışları

• Olimpik Dağ Bisikleti Yarışı
• Dağ Bisikleti Cros CountryYarışı (5-50 km kısa mesafeli ve tur olarak yapılan yarışlar)
• Dağ Bisikleti Maraton Yarışı (en kısa 50 km mesafeli yapılan tek etaplık yarışlar)
• Dağ Bisikleti Hill Climb Yarışı (5-80 km mesafeli Tırmanış yarışları)
• Dağ Bisikleti Downhill Yarışı (en az 1,5 km en fazla 8-10 km mesafeli iniş yarışları)

5 -BMX Yarışları

her ne kadar ülkemizde son yaygın olmamakla birlik te son yıllarda yaygın bir kullanıma ulaşmıştır. fakat avrupa ve amerikada yaygın bir branştır.

6– Triatlon Yarışları

Bisiklet sporunun yüz yılı aşan bir geçmişi vardır. Bu spor özellikle Avrupa ülkelerinde çok sevilmekle birlikte, başka ülkelerde de ilgi sürekli artmaktadır. Dünyanın pek çok yerinde, amatör ve profesyonel bisikletçiler için çeşitli yarışlar yapılır. Bisiklet yarışları, yol yarışları, pist yarışları, bisikletli koşu yarışları, dağ bisikleti yarışları ve BMX yarışları olarak düzenlenir. Bisiklet yarışları Türkiye Bisiklet Federasyonu ve Uluslararası Bisiklet Birliği (UCI) yönetmelikleri ile düzenlenir.

Oval biçimindeki pistlerde yapılan bisiklet yarışları kısa mesafeli yarışlardır. Pistin bir tur uzunluğu, katları 1000′i verecek şekilde, 500, 400, 333,3 ya da 250 metre olabilir. Bisiklet pistleri, dış kenarı yüksek olacak biçimde içe doğru eğimlidir ve bir fincan tabağını andırır. Bu eğim, yarışçıların köşeleri hızla dönerken savrulmalarını önler. 500-1.000 metre arasındaki kısa mesafeli yarışlar, sürat yarışlarıdır. Sürat yarışlarında, bitiş çizgisinde bisikletin hızı saatte 65 kilometreye kadar ulaşabilir. 4.000-5.000 metre yarışları takip yarışlarıdır. 5 km, 10 km ya da 20 km’lik orta mesafe yarışlarında ise, zamana karşı yarışılır. Bu yarışların tümü tek kişilik bisikletlerle yapılan yarışlardır. Aynı zamanda iki kişilik bisikletlerle yapılan yarışlar da vardır.

Yol Yarışları

Erkekler arası amatör bisiklet yarışları, 1896′dan beri Olimpiyat Oyunları’nda yer alır. Kadınlar arası yol yarışları ise 1984’te Olimpiyat Oyunları kapsamına alınmıştır. Bisiklet sporunda ayrıca amatör ve profesyonel dallarda dünya şampiyonaları düzenlenmektedir. Herkesin bildigi üzre kanseri yenen Lance Amstrong aldığı ödüllerle adından söz edilen Tour de France, Giro d’Italia, La Vuelta a España gibi Turlu uzun mesafe yarışlarıdır.

Zamana Karşı

Zamana (saate) karşı yol yarışlarında, her bisikletçi kısa aralarla peş peşe çıkış noktasından hareket eder. Takım ya da bireysel olarak yapılabilir.

Tek Günlük Yol Yarışları

Yol yarışlarında, tüm sürücüler toplu biçimde aynı anda yarışa başlar. Bu tür yarışlarda bitiş çizgisine ilk ulaşan yarışı kazanır. Klasik yarışlar 250km mesafede yapılabilir.

Turlar

Çok etaplı yol yarışlarıdır. 3 gün ya da 21 gün olabilir. Etapların bazıları takım ya da bireysel zamana karşı olabilir. Bu yarışların en ünlüsü, Fransa Bisiklet Turu’dur ve Fransa’nın çeşitli yerlerinde 4.000 km dolayında bir yol boyunca yapılır. İlki 1903 tarihinde düzenlenen Fransa Turu birer günlük 21 etapta yapılır ve yaklaşık üç haftada tamamlanır. Bu etaplarda, Alpler’in ve Pireneler’in sarp yollarında yorucu tırmanışlar da yer alır. Benzer 21 günlük turlar İspanya ve İtalya’da da düzenlenmektedir. Türkiye’de düzenlenen 8 günlük Cumhurbaşkanlığı Turunun 43.’sü 2007 yılında 12 ülkenin katılımı ile organize edilmiştir. 45. Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu’ndan itibaren Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu’nun, UCI tarafından Şampiyonlar Ligi olarak nitelenen 2.HC kategorisine alınmasına karar verilmiştir.[1]

Bisikletli Koşu Yarışları (Cyclocross)

Diğer bisiklet yarışları arasında, bisiklet yarışı ile krosun (kır koşusu) bir bileşimi olan bisiklet krosu vardır. Bisiklet krosu inişli çıkışlı ve bozuk yollarda yapılır. Yarışçıların bazen bisikletten inerek yürümeleri ve bisikletlerini omuzlarında taşımaları gerekir.

Dağ Bisikleti Yarışları

Dağ sürüşlerinde her türlü arazide yol alınır. Son zamanlarda yaygınlaşan bisiklet sporlarından biri de crosscountry ve maratondur. İlk dağ bisikleti Dünya şampiyonası 1990 yılında düzenlenmiş, 1996 yılında ilk defa Atlanta Olimpiyat Oyunlarında yer almıştır. Ülkemizde’ de her yıl çeşitli illerimizde UCİ derecelerinde yarışlar yapılmaktadır.

Olimpik Dağ Bisikleti Yarışı

5-9km uzunluğunda parkurda düzenlenir. Parkurun asfalt kısımları %15′i geçemez. Yeterli miktarda tırmanma, patika ve teknik iniş içermelidir. Büyük erkekler yarışı yaklaşık 2 saate denk gelecek sayıda tur atılarak yapılır. Bu tür yarışlarda bisikletin lastiklerinin geniş olması çok rahatlık sağlar çünkü ince lastik dağda çok kayabilir bu da yaralanmalara sebep olur.

Dağ Bisikleti Maraton Yarışı

80km’den uzun parkurlarda yapılır. son yıllarda Antalya ve Alanya’da Uluslar arası katagoride yarışlar düzenlenmiştir.

Hill Climb, Downhill ve BMX yarışları ülkemizde diğer yarışlar gibi sürekliliği olmayan özel grupların ve organisazyonların düzenlediği diğer branşlara göre daha extreme olan yarışlardır.

(en kısa zamanda RED BULL Rampage tarzı yarışları Türkiyede görmek istiyorum.)

Bisiklet sporu yaparken sıvı kaybını önlemek önemli bir noktadır. Hava sıcaklığı 18–22°C civarındayken yetişkinlerin ihtiyacı olan sıvı miktarı günlük, her 1 kilo vücut ağırlığı için 40–45 ml. Daha genellemek gerekirse, erkekler ortalama 3 litre, bayanlar ortama 2 litre sıvı almalı. Sıvı derken elbette yemeklerle alınan da buna dâhil, yani içilen çorbadaki sıvıyı da bu hesaba katmak gerek. İhtiyaç duyulan sıvı miktarı, hava sıcaklığı, sarf edilen eforun yoğunluğu, süresi ve alınan sıvının çeşidine göre değişir. Aerobik esik sınırında (nabız ~130–140) 2 saatlik bir efor esnasında 1–1,5 litre sıvı alınmalıdır. Hava sıcaklığı yüksekse ve/veya anaerobik eşiğe ulaşılmışsa (nabız ~170) uzun süreli efor sarf edilmesi ciddi problemlere yok açabilir. Bir saatteki sıvı kaybı 2,5 litreye ulaşırken vücut tarafından emilen sıvı bir saatte sadece 750 mililitredir. Bunun sonucunda bilânçoda açık verme durum ortaya çıkıyor. Vücut daha fazla sıvı istiyor ama kas sisteminin hazım sistemine oranla fiziksel etkinlik esnasında daha fazla kanlanması nedeniyle istediği sıvıyı ememiyor. Saatte bu şekilde oluşan 1,5 litrelik bir açık 70 kiloluk bir erkekte zaten vücut ağırlığının %2’sine denk düşüyor.

Genel olarak enerji içeceği olarak pazarlanan ürünlerin içinde bulunan kafein ve taurin sıradan sporcu içeceklerinde bulunandan çok daha yüksek bir orandalar. Rahatlıkla söylenebilecek kural hobi sporcularının bu içeceklerden günde 1 litreden fazla tüketmemeleri önerilir.

Sıvı kaybedince, yani idrar ve ter üzerinden atılınca ne oluyor? Her şeyden önce kan koyulaşıyor, dolayısıyla kalp-damar sistemine binen yük artıyor, vücudun „kliması“ vücut sıcaklığını düzenleyememeye başlıyor. Vitaminler ve minerallerin sıvı üzerinden kaybı fiziksel ve dolayısıyla zihinsel performans kaybını hızlandırıyor. Vücut ağırlığının sadece %2’si kadar sıvı kaybı performansı %10 oranında düşürüyor!. İlginç bir istatistik: Dünyanın fiziksel açıdan en zor yarışlarından kabul edilen Ironman Hawaii’de üç aşağı beş yukarı 10 saatlik yarış esnasında kişi başında 15-27 litre arası sıvı kaybı yaşanıyor.

Beslenmeye gelince

• Bisikletçiler için en iyi beslenme fazla karbonhidrat, az yağ ve protein içeren beslenme. İdeal olan oranlar %60-65 karbonhidrat, %20-25 yağ ve %15-20 oranında protein.

• Öncelikle karbonhidrat yerken makarna, pilav, tahıl gevreği, siyah ekmek, patates, kuru veya taze meyve tercih edilmesi gereken besinler.

• Gereksiz yağdan kaçınmak şart. Ekmeği kalın kesip üstüne yağı ince sürmek daima ise yarar, teflon tavaları havuz gibi yağla doldurmak yanlıştır. Sosis, kızarmış patates, patates cipsi, çikolata gibi yağ oranı yüksek besinleri az tüketmek şart.

• Proteinlerde de peynir, süt, yumurta, et, balık, fasulye ve mısır faydalı ürünler.

Kaynak: www.anadosk.anadolu.edu.tr